Anna Lissewska - NASTOLATEK.PL

„NASTOLATEK.PL czyli przewodnik po życiu nie tylko dla nastolatków, ich rodziców i pedagogów” – artykuł DOJRZEWANIE DZIEWCZYNY

…ma miejsce zwykle pomiędzy 10. a 16. rokiem życia.

Dojrzewanie płciowe w skrócie:

• następuje niewielka zmiana zapachu potu
• biodra stają się szersze
• pojawia się owłosienie wokół genitaliów
• pojawiają się włosy pod pachami
• brodawki stają się ciemniejsze
• piersi stają się większe i pełniejsze
• trójkąt łonowy wypełnia się owłosieniem
• rozpoczyna się miesiączkowanie

Ogólniej:

Około 10.-12. roku życia u dziewczyny można zaobserwować gwałtowny skok wzrostu. Zaczynają zmieniać się proporcje twarzy i ciała: rozrasta się miednica, zmniejsza obwód talii, zwiększają gruczoły piersiowe. Z powodu rozrastających się kości policzkowych, łuków brwiowych, nosa oraz uszu twarz traci swój dziecięcy wyraz. Zewnętrzne narządy płciowe zwiększają się, w określonych miejscach ciała pojawiają się włosy. W organizmie zachodzą bardzo intensywne zmiany - pod wpływem hormonów żeńskich jajniki rozpoczynają produkcję komórek rozrodczych. Zmiany hormonalne odbijają się również na wyglądzie skóry i włosów - zbyt intensywna działalność gruczołów łojowych może spowodować trądzik młodzieńczy. Często zmienia się też usposobienie, mogą pojawić się kłopoty z utrzymaniem równowagi emocjonalnej. Okres dojrzewania płciowego można uznać za zakończony, gdy jajniki regularnie produkują komórki jajowe, co objawia się systematycznymi miesiączkami (około 12.-14. roku życia). Pomimo możliwości zajścia w ciążę i pojawienia się popędu płciowego, organizm dziewczyny nie jest jeszcze przygotowany fizycznie, a przede wszystkim psychicznie do donoszenia ciąży i urodzenia dziecka. Pełna dojrzałość psychiczna oraz społeczna przypada mniej więcej 20. rok życia.

Ważne terminy:

Miesiączka

Występowanie w regularnych odstępach powtarzalnych zmian na obszarze narządów rodnych kobiety i towarzyszących im zmian w całym organizmie. Efektem przemian zachodzących w błonie śluzowej macicy pod wpływem hormonów jajnika jest krwawienie miesięczne, zwane miesiączką, menstruacją lub też popularnie okresem, dawniej używane było również określenie period.

Cykl ten jest sterowany przez układ podwzgórzowo - przysadkowy w powiązaniu z korą mózgową i innymi gruczołami dokrewnymi. Podwzgórze reguluje wydzielanie przez przysadkę dwóch hormonów - gonadotropin: FSH (folikulostymuliny) oraz LH (hormonu lutenizującego). Pod wpływem FSH w jajniku dochodzi w ciągu 14 dni do wzrostu i dojrzewania pęcherzyka Graafa. Błona śluzowa macicy reaguje na estrogen poprzez stopniowe powiększanie swojej grubości, jest to tzw. faza wzrostowa. W tym samym czasie podstawowa temperatura ciała jest niższa. Hormon LH przeistacza zrąb pękającego w tym czasie pęcherzyka Graafa (z pęcherzyków Graafa zbudowane są jajniki), z którego wcześniej została wydalona komórka jajowa (proces ten określany jest terminem jajeczkowania), w gruczoł wewnętrznego wydzielania, tzw. ciałko żółte. Ciałko żółte wydziela hormon - progesteron, którego poziom narasta mniej więcej od 14. do 20. dnia cyklu. Pod wpływem tego hormonu w błonie śluzowej macicy zachodzą istotne zmiany: wzrost, pomnożenie się i rozrost gruczołów - jest to tzw. faza wydzielnicza (inaczej lutealna). Reakcją na progesteron jest podwyższenie temperatury ciała o około 0,5 stopnia., aż do 28. dnia cyklu.

Jeżeli w trakcie owulacji (jajeczkowania) nie nastąpi zapłodnienie to rozpulchniona błona śluzowa macicy ulega złuszczeniu. Objawia się to krwawieniem - miesiączką. Równocześnie ze złuszczeniem następuje odnowa błony śluzowej macicy. Początek nowego cyklu miesiączkowego liczy się od pierwszego dnia wystąpienia krwawienia.

Pierwsza w życiu miesiączka nosi nazwę menarche, powinna wystąpić między 12. a 16. rokiem życia, ostatnia to menopauza występująca po 45. roku życia. Przyczyny braku (stałego lub okresowego) miesiączki mogą być fizjologiczne (np. przed dojrzewaniem, w czasie ciąży, połogu), rozwojowe (np. niedorozwój jajników, zaburzenia hormonalne, choroby narządów rodnych, stres itp.). Mogą też występować zaburzenia wiążące się z intensywnością, długością i częstotliwością krwawień. Za normę uznaje się krwawienia występujące w miarę regularne, co 24 do 35 dni, trwające do 6 dób.

To były informacje z Encyklopedii seksu pod red. Lwa Starowicza. Poniżej tekst z prasy młodzieżowej:

„Co się dzieje z dziewczyną w okresie dojrzewania między 10 a 18 rokiem życia?”

• Zaczynasz obserwować u siebie zmiany, czasem są one tak nagłe, że możesz zacząć się niepokoić. Są one jednak normalne w tym wieku:
• Pojawiają się pierwsze włosy pod pachami i na wzgórku łonowym
• Stajesz się coraz wyższa, rośniesz kilka czy nawet kilkanaście centymetrów.
• Zaczynają rosnąć piersi, brodawki sutka stają się wydatniejsze i zabarwiają się pigmentem. Zarysowuje się talia.
• Rozwój gruczołów potowych powoduje, że zwiększa się wydzielanie potu pod pachami.
• Na jakiś czas przed miesiączką z pochwy zaczyna wydobywać się przezroczysta wydzielina.
• Pojawia się pierwsza miesiączka (zazwyczaj pomiędzy jedenastym a czternastym rokiem życia). Ta pierwsza miesiączka nazywa się menarche. Odtąd musisz się przygotować na comiesięczne krwawienia, w czasie pomiędzy miesiączkami na bieliźnie możesz obserwować także przeźroczysty, bezzapachowy płyn. Jest to normalne zjawisko, jeśli będzie Ci to przeszkadzać, możesz użyć wkładek higienicznych, aby mieć suchą bieliznę. Pamiętaj o szczególnej potrzebie zachowania higieny podczas miesiączki - codziennym podmywaniu się, częstej zmianie podpasek i tamponów.
• Przez około dwa lata po menarche jest zupełnie naturalnym, że miesiączka jest bardzo nieregularna: kolejne krwawienia mogą pojawiać się w odstępie kilku miesięcy. Natomiast obfite i bolesne miesiączki, szczególnie te pierwsze, bezwzględnie wymagają wizyty u lekarza.
• Zapisuj w kalendarzyku termin ostatniej miesiączki. Można wtedy łatwo kontrolować, czy wszystko jest w porządku - np. czy okres się nie spóźnia. O taką informację zwykle też pyta lekarz ginekolog podczas każdej wizyty. Zapyta też kiedy pojawiło się pierwsze krwawienie.

Więcej na ten temat znajdziesz pod DOJRZEWANIE PŁCIOWE - FIZJOLOGIA I CIAŁO.