Różnice

Różnice między wybraną wersją a wersją aktualną.

Odnośnik do tego porównania

choroby_inne_w_tym_tradzik [2013/10/10 23:02]
choroby_inne_w_tym_tradzik [2013/10/10 23:02] (aktualna)
Linia 1: Linia 1:
 +====== Anna Lissewska - NASTOLATEK.PL ======
 +
 +**„NASTOLATEK.PL czyli przewodnik po życiu nie tylko dla nastolatków, ich rodziców i pedagogów” – artykuł CHOROBY INNE, W TYM TRĄDZIK
 +**
 +
 +Było o chorobach roznoszonych drogą płciową, pora na inne choroby - te, o które najczęściej pytacie. \\ 
 +Niektóre dotyczą narządów płciowych lub ich okolic, więc także utrudniają życie płciowe, ale właściwie jaka choroba nie utrudnia?
 +
 +Nadżerka szyjki macicy 
 +
 +to schorzenie  tej części szyjki macicy, która znajduje się w pochwie. Przypomnę, że macica składa się z trzonu znajdującego się w jamie brzusznej oraz szyjki, której większa część (tzw. część pochwowa) wystaje do pochwy. \\ 
 +Nadżerka jest najczęściej występującą zmianą chorobową narządów rodnych u kobiet dojrzałych płciowo. Zazwyczaj wykrywa ją ginekolog przy rutynowym badaniu ginekologicznym. \\
 +Pod tą nazwą powszechnie używaną przez lekarzy i pacjentki, kryją się wszelkie zmiany na szyjce macicy, które charakteryzują się zaczerwienieniem. Owszem pewien rodzaj nadżerki (nadżerka prawdziwa) związany jest z ubytkiem nabłonka, ale występuje tylko w 2-10% stwierdzanych zmian na szyjce macicy i powstaje wskutek urazów mechanicznych, chemicznych lub stanów zapalnych. W pozostałych przypadkach jest to określenie niesłuszne. Pochodzi z XIX wieku, gdy jeszcze nie znano budowy mikroskopowej tych zmian. 
 +Często nie powoduje żadnych dolegliwości, nie istnieją również specyficzne objawy. Towarzyszą jej upławy, czyli chorobowa wydzielina z pochwy. Ponieważ nadżerka wytwarza dużą ilość śluzu, upławy bywają bardzo obfite. Często towarzyszy jej zakażenie, więc upławy są drażniące. W  wyniku stanu zapalnego mogą też występować bóle brzucha i okolicy krzyżowej o niewielkim nasileniu, krwawienia lub plamienia, zwłaszcza po badaniu ginekologicznym lub stosunku płciowym. Wyróżnia się trzy rodzaje zmian: nadżerkę prawdziwą, nadżerkę rzekomą  oraz nadżerkę w stanach przednowotworowych (rak szyjki macicy). \\
 +Nadżerka rzekoma (erytroplakia), która stanowi większość nadżerek, jest utworzona przez nabłonek kanału szyjki macicy, który jest inny, niż ten występujący na jej zewnętrznej części. Ten z kanału szyjki (walcowaty) "przechodzi" na szyjkę macicy, która normalnie pokryta jest nabłonkiem wielowarstwowym płaskim, nierogowaciejącym. Sprzyjają temu zaburzenia hormonalne, liczne porody, poronienia, pęknięcia szyjki macicy podczas porodów, zakażenia szyjki macicy i pochwy (grzybicze, bakteryjne, wirusowe), wczesne rozpoczęcie życia płciowego i częste zmiany partnerów seksualnych, także brak higieny, zwłaszcza partnera seksualnego, przebyty gwałt i skłonności rodzinne.
 +U znacznej części dojrzałych płciowo kobiet niewielki fragment nabłonka kanału szyjki może pokrywać zewnętrzną powierzchnię części pochwowej szyjki macicy i jest widoczny w postaci otaczającego ujście zewnętrzne zaczerwienienia nazywanego nadżerką. Taka zmiana - niewielkich rozmiarów - stanowi stan fizjologiczny u tych kobiet (tzw. nadżerka wrodzona). Granica między tymi dwoma rodzajami nabłonków zmienia się w zależności od wieku kobiety. \\
 +Na ogół nadżerki goją się same, co nie znaczy, że wolno je lekceważyć. Współistniejące procesy zapalne, szczególnie długotrwałe i nie leczone, mogą zaburzyć proces gojenia i przyczynić do powstania zmian przednowotworowych. \\
 +W przypadku nadżerki prawdziwej, gojenie polega na napełzaniu nabłonka płaskiego, pokrywającego szyjkę macicy, w miejsce ubytku. Ubytek nabłonka może być jednak objawem nowotworu szyjki macicy i konieczne jest badanie cytologiczne (patrz dalej). 
 +Natomiast samoistne gojenie nadżerki rzekomej następuje dzięki fizjologicznej skłonności nabłonka płaskiego do zastępowania nabłonka walcowatego, produkującego śluz. Powstały w trakcie gojenia nabłonek płaski zamyka gruczoły produkujące śluz, który, nie mogąc się wydostać na zewnątrz, rozdyma je. Po powstałych w ten sposób torbielach lekarze rozpoznają, że kobieta miała nadżerkę, która została niezauważona i wygoiła się sama.
 +
 +Lekarze nie są zgodni co do tego, czy nadżerkę rzekomą leczyć. Część z nich uważa, że małe nadżerki wykrywane u młodych kobiet, które nie rodziły, nie wymagają leczenia, lecz tylko obserwacji. Przede wszystkim po wykryciu nadżerki należy się upewnić, czy nie ma podejrzanych zmian w komórkach, wykluczyć istnienie nowotworu szyjki macicy lub stanów sprzyjających jego rozwojowi. Bezwzględnie należy wówczas wykonać badanie cytologiczne (tzw. cytologię) i kolposkopowe (oglądanie szyjki macicy pod powiększeniem, po zastosowaniu odpowiednich odczynników). \\
 +Gdy nadżerka obejmuje znaczne rozmiary lub jest przyczyną wydzielania dużej ilości zasadowego śluzu (podczas gdy prawidłowy odczyn w pochwie jest kwaśny), który drażni i sprzyja zakażeniom, trzeba leczyć. \\
 +Przede wszystkim trzeba wyleczyć towarzyszący stan zapalny, a następnie niszczy się ją za pomocą przyżegania chemicznego, elektrokoagulacji (prądem elektrycznym i ciepłem), krioterapii (leczenie zimnem jest szczególnie polecane kobietom planującym posiadanie dziecka jako leczenie oszczędzające) oraz laseroterapii. \\
 +W przypadku stwierdzenia stanu przednowotworowego dalszym etapem diagnostyki i jednocześnie leczeniem podejrzanych zmian jest chirurgiczne ich usunięcie za pomocą tzw. elektrokonizacji (tj. nożem elektrycznym), amputacji części pochwowej skalpelem lub laserem. Pobrane w trakcie zabiegu tkanki koniecznie powinny być zbadane pod mikroskopem.
 +
 +Upławy
 +
 +Niektórzy nazywają upławami tylko te wydzieliny z pochwy, które są objawem zmian chorobowych, inni każdą wydzielinę z dróg rodnych kobiety poza krwią. 
 +
 +Prawidłowa wydzielina z dróg rodnych składa się z: wydzieliny gruczołów przedsionkowych większych (Bartholina) i mniejszych (Skenego), przesięku i złuszczonych komórek ściany pochwy, ze śluzu szyjkowego, wydzieliny z gruczołów błony śluzowej macicy i jajowodów.
 +Naturalna wydzielina z pochwy zmienia się pod wpływem działania hormonów i jest różna w zależności od fazy cyklu miesiączkowego. Może być wodnista lub gęsta, kremowa. Najwięcej jest jej w okolicach owulacji (tzw. śluz płodny – patrz: [[:ANTYKONCEPCJA]]).
 +Odczyn prawidłowych upławów jest kwaśny, w wyniku działania pałeczek kwasu mlekowego i jeśli zachowana jest higiena, nie ma nieprzyjemnego zapachu. \\
 +Silnie podniecona kobieta obficie wydziela śluz. Pochodzi on głównie z przedsionka pochwy (z gruczołów przedsionkowych większych - Bartholina). Obfite wydzielanie śluzu może być także wynikiem "burzy hormonalnej" w okresie dojrzewania płciowego lub stresu.
 +Do wzmożonego wydzielania upławów może także dojść pod wpływem drażnienia mechanicznego pochwy, np. podczas masturbacji. \\
 +
 +Niektóre upławy są objawem stanu chorobowego. Występują przede wszystkim w zakażeniu pochwy i sromu. Powodują uczucie dyskomfortu, pieczenia i świądu. Może im wówczas towarzyszyć nieprzyjemny zapach, bolesne stosunki płciowe, czasem stany podgorączkowe i dreszcze. Przyczyną zakażenia są drobnoustroje przenoszone drogą płciową, namnożenie się drożdżaków (grzybica pochwy) lub beztlenowych, toksycznych bakterii (np. przy używaniu tamponów), które powodują zaburzenie równowagi między ilością poszczególnych rodzajów bakterii, stanowiących fizjologiczne środowisko pochwy. Ponieważ zakażenie często towarzyszy nadżerce, upławy mogą o niej świadczyć. Występują także przy zanikowym zapaleniu pochwy w wyniku zaburzeń hormonalnych w okresie przekwitania.
 +Upławy towarzyszą też niektórym chorobom wenerycznym. W przypadku rzeżączki pojawia się ropna wydzielina z dróg rodnych, choć zdarza się, że upławy mogą być wtedy słabo nasilone lub nie występują wcale. Przy rzęsistkowicy (wywołana rzęsistkiem pochwowym) są  najczęściej pieniste i mają nieprzyjemną woń.
 +
 +Pojawienie się niepokojących upławów powinno być powodem niezwłocznej wizyty u ginekologa. Ten, o ile wywiad i oglądanie narządów płciowych nie wskazuje jednoznacznie na przyczynę, może skierować was na badanie mikroskopowe wydzieliny lub posiew bakteriologiczny. W przypadku poważniejszych schorzeń - na biopsję błony śluzowej macicy i USG narządu rodnego. \\
 +Zastosowanie właściwej terapii jest możliwe jedynie po ustaleniu przyczyny i pochodzenia wydzieliny. Niepotrzebne podawanie leków przeciwzapalnych i antybiotyków może doprowadzić do wyjałowienia pochwy i zaburzenia mechanizmów obronnych, co zagraża rozwojem patologicznej flory bakteryjnej i nawrotom grzybicy. Jednak nie leczone przewlekłe stany zapalne narządu rodnego mogą spowodować zapalenie przydatków lub niepłodność. \\
 +Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia „złych” upławów, należy stosować się do zaleceń: \\
 +- używać tamponów tylko w wyjątkowych sytuacjach (więcej o szkodliwości tamponów w [[:TAMPONY CZY PODPASKI]]) i nie używać non stop podkładek higienicznych, bo utrudniają \\ odpływ wydzieliny i dostęp powietrza do pochwy \\
 +- nosić bieliznę bawełnianą, a nie z tworzyw sztucznych \\
 +- nosić przewiewne, niezbyt obcisłe ubrania \\
 +- prać bieliznę w delikatnych, nie uczulających proszkach do prania \\
 +- nie używać perfumowanych płynów do higieny intymnej i mydeł, nie przebywać długo w gorącej wodzie zwłaszcza z dodatkiem płynów do kąpieli \\
 +- przestrzegać higieny, szczególnie przed współżyciem, stosować prezerwatywy, jeśli nie ma się pełnego zaufania co do „czystości” partnera \\
 +- podcierać się po zrobieniu kupy w odpowiednim kierunku (nie w stronę sromu) \\
 +
 +Hemoroidy czyli żylaki odbytu
 +
 +Są to rozszerzenia splotów żylnych albo powyżej zwieracza odbytu (czyli wewnątrz odbytu) i wtedy są niewidoczne przy zwykłym oglądaniu, albo poniżej i wtedy je widać. Mogą być jedne i drugie jednocześnie bez wyraźnej granicy między nimi. Przyjmują zazwyczaj postać krwawiących guzków i są jedną z najczęstszych chorób człowieka. Zwykle pojawiają się u osób w wieku średnim, u obu płci równie często. Dokładnie niewiadomo jaka jest ich przyczyna ale powstawanie ich ma związek z utrudnieniami w odpływie krwi żylnej ze splotu odbytniczego. Dzieje się tak przy zaparciach, przy braku zastawek w żyłach odbytnicy, w ciąży i przy nadciśnieniu w układzie żyły wrotnej. Skłonność do hemoroidów, a dokładniej do osłabienia tkanki łącznej, może być dziedziczna. Wtedy hemoroidom towarzyszą także żylaki powrózka nasiennego (piszę o nim w [[:BEZPŁODNOŚĆ i NIEPŁODNOŚĆ|BEZPŁODNOŚCI I NIEPŁODNOŚCI]]) i żylaki kończyn dolnych. Natomiast badania nie potwierdzają, by do powstawania hemoroidów przyczyniał się siedzący tryb życia, siadanie na ziemi czy kamieniach (przysłowiowe: nie siadaj, bo dostaniesz wilka), środki przeczyszczające. \\
 +Objawiają się poprzez krwawienie przy robieniu kupy, krew jest świeża i jasna i jest na powierzchni, a nie wymieszana z kałem lub widać ją dopiero na papierze toaletowym po podtarciu. Czasem guzki wypadają na zewnątrz przy wypróżnianiu się i znikają z powrotem lub nie. Rzadziej przy okazji hemoroidów występuje świąd odbytu, ból, wyciek śluzu, uczucie jakby do nie końca oddało się stolec. Gdy są powikłania, guzki są obrzęknięte i bardzo bolesne, mogą ulec owrzodzeniu i zakażeniu. W zależności od rodzaju hemoroidów i od dolegliwości, albo się ich nie leczy, a jedynie dba o specjalną dietę zapobiegającą zaparciom i stosuje czopki przeciwbólowe, albo usuwa się żylaki chirurgicznie.
 +
 +Prostata
 +
 +To oczywiście nie choroba tylko nazwa gruczołu krokowego u mężczyzny (inaczej stercz), o którym nieco w [[:ANATOMIA I FIZJOLOGIA SEKSUALNA|ANATOMII I FIZJOLOGII SEKSUALNEJ]], natomiast starsi mężczyźni miewają z nią problemy. Najczęstszym jest przerost prostaty, rzadziej nowotwór złośliwy.
 +Przerost prostaty to nazwa nowotworu łagodnego (inaczej gruczolak), występującego u mężczyzn po pięćdziesiątce w wyniku zmian hormonalnych. Powstawaniu sprzyja picie alkoholu i niezaspokojone potrzeby seksualne, gdyż powodują przekrwienie w miednicy.
 +Początkowo mężczyzna odczuwa większe parcie na pęcherz moczowy, często oddaje mocz. Dzieje się tak przez przekrwienie w obrębie gruczołu krokowego i obrzęk pęcherza moczowego. Następnie przerost mięśniówki pęcherza, a następnie jej zwiotczenie powoduje zaleganie moczu w pęcherzu i górnych drogach moczowych. Potrzeba częstego oddawania moczu zwiększa się, ale może też nastąpić jego zatrzymanie. Wówczas odbija się to na funkcjonowaniu nerek, częste są także stany zapalne dróg moczowych. W dalszej kolejności coraz więcej moczu zalega w pęcherzu i objawy zaostrzają się. \\
 +W pierwszym okresie choroby stosuje się ekstrakty roślinne, wyciągi z organów zwierząt, hormony zmniejszające przekrwienie i działające na mięśniówkę pęcherza moczowego. W stanach zaawansowanej choroby usuwa się gruczolaka. Czasem konieczne jest wprowadzenie na stałe cewnika lub zastosowanie innej metody na opróżnianie pęcherza. \\
 +Rak prostaty występuje najczęściej po 60 roku życia w wyniku zmian hormonalnych i być może ma związek z wysokobiałkową dietą i z przerostem gruczołu. Przeważnie rozwija się w tylnym płacie prostaty. Z początku objawy są takie jak przy gruczolaku, następnie ból, krwiomocz, na końcu przerzuty do węzłów chłonnych i kości. Jeśli leczenie rozpocznie się zanim są przerzuty, w 60% nowotwór ten jest uleczalny. Na ogół usuwa się gruczoł krokowy często z węzłami chłonnymi, czasem usuwane są również jądra, by zmniejszyć działanie głównego winowajcy – męskich hormonów. W mało zawansowanych stadiach choroby stosuje się radioterapię lub oddziaływanie hormonami żeńskimi.
 +
 +Rak piersi
 +
 +a tak naprawdę rak sutka, bo to co nazywacie piersią w rzeczywistości jest sutkiem, a to co sutkiem – jest brodawką. To najczęstszy nowotwór u kobiet w Polsce, choć występuje nie tylko u nich – na 100 kobiet choruje jeden mężczyzna. Częściej chorują mieszkanki miast niż wsi, większość po 35 roku życia, najczęściej w okolicach menopauzy. Zwiększone ryzyko zachorowania dotyczy tych, u których w rodzinie po stronie matki kobiety miały raka sutka. Także kobiet, które rodziły po 30 roku życia lub w ogóle nie rodziły, oraz u tych, które mają zaburzenia w wydzielaniu hormonów płciowych (objawiające się częstymi bólami piersi w różnych okresach cyklu płciowego, także przed miesiączką) lub które długotrwale, bez przerwy stosują antykoncepcję hormonalną. Takie zaburzenia prowadzą najpierw do zwyrodnienia tkanki sutka, w wyniku czego tworzy się pewien rodzaj torbieli i guzków, które mogą „zezłośliwieć”. Kobiety które miały raka sutka w jednej piersi, są ok. 5 razy bardziej narażone na raka w drugiej, niż zdrowe. \\
 +Rak rozwija się przeważnie z nabłonka drobnych przewodów gruczołów mlekowych, rzadziej ze zrazików gruczołowych, czasem obejmuje przewody brodawki sutka. \\
 +Może występować w postaci guzka najczęściej o niezbyt wyraźnych granicach, w postaci zgrubienia tkanek lub utrzymującego się dłuższy czas zaczerwienienia brodawki albo skóry sutka. Objawami niepokojącymi są: zmiana symetrii sutka (uwypuklenie lub wciągnięcie skóry), wgłębienie skóry w wielu punktach (widoczne najlepiej, gdy napnie się skórę piersi podnosząc ręce do góry), zaczerwienienie skóry, wygląd skórki pomarańczy na piersi, wciągnięcie brodawki i wyciek z niej, szczególnie krwisty, zgrubienia pod pachą (nie mylić powiększonych węzłów chłonnych z gruczołami potowymi w stanie zapalnym). 
 +Rak, który powstał z  nabłonka przewodów lub zrazików sutka, z początku znajduje się w stadium bardzo wczesnego rozwoju (in situ). Gdy jest wykryty w fazie guzka lub zanim przekroczy 5 mm średnicy, jest całkowicie uleczalny. Dlatego tak ważne są regularne badania – jeśli nie należy się do grupy ryzyka, przed 35 rokiem życia wystarczy samodzielne badanie piersi (oglądanie ich raz na miesiąc i obmacywanie ręką, można poprosić o to ginekologa). Czasem dziewczyny macając swoje piersi są przerażone, bo mylą gruczoły mleczne z guzkami. Kobiety po 40 roku życia, u których do tej pory nie wykryto żadnych zmian w piersiach, powinny robić mammografię co 1-3 lata, po 50. co 1-2 lata. U tych kobiet, które mają gruczołowatą budowę tkanki piersiowej, trudno wykryć zmiany nawet przy mammografii – konieczne jest dodatkowo zrobienie USG sutka, informuje o tym lekarz. Gdy odkryta zostanie jakaś podejrzana zmiana, pobiera się za pomocą punkcji (nakłucia) tkankę lub pobiera wycinek (jeśli zmiana jest na powierzchni) i bada pod mikroskopem. Czasem guzek wycina się i bada to, co usunięto. \\
 +Nie wykryty i nie leczony rak sutka powiększa wymiary, naciekając otaczające tkanki, także skórę, mięśnie i ścianę klatki piersiowej. Rozprzestrzenia się także naczyniami limfatycznymi, najpierw do okolicznych węzłów chłonnych (pachowych, podobojczykowych, przymostkowych i zamostkowych) a następnie do dalszych. Przy zaawansowanej chorobie powstają przerzuty z krwią zazwyczaj do kości, płuc, wątroby. \\
 +Leczenie polega albo na usunięciu zmiany (w lżejszych przypadkach) albo całego sutka wraz z węzłami chłonnymi pachy. Po usunięciu piersi stosuje się protezy, nie tylko ze względów estetycznych, ale by uniknąć skrzywienia kręgosłupa. W zbyt zaawansowanych, nieoperacyjnych przypadkach, stosuje się chemioterapię i hormonoterapię. Te same metody można stosować łącznie z leczeniem chirurgicznym, tak jak i radioterapię (napromieniowanie najczęściej kobaltem-60). Tę ostatnią stosuje się także jako metodę samodzielną.
 +
 +Zaburzenia hormonalne
 +
 +Często w moich artykułach lub odpowiedziach na wasze pytanie używam tego określenia. Ale co ono właściwie znaczy? \\
 +Hormony, jak powinniście pamiętać z  biologii, to aktywne substancje chemiczne wydzielanie przez gruczoły wydzielania wewnętrznego (ale także wydzielane po prostu w tkankach, np. w nerkach, błonie śluzowej przewodu pokarmowego, w układzie nerwowym, w krwi) do krwioobiegu, dzięki czemu docierają do odległych tkanek (choć niektóre działają lokalnie). \\
 +Gruczołami wydzielania wewnętrznego, których zaburzenia mają szczególne znaczenie dla naszego organizmu, są: przysadka, tarczyca, przytarczyce, trzustka, nadnercza, gruczoły płciowe – jajniki i jądra. Nadmierne wydzielanie to nadczynność jakiegoś gruczołu, niedostateczne to niedoczynność. \\
 +Skąd wiadomo, że się je ma? Oprócz typowych objawów, które świadczą o zaburzeniach hormonalnych, można sprawdzić poziom (stężenie) hormonów we krwi i oznaczyć ich ilość w moczu. Rzetelne oznaczenie wymaga wielu próbek krwi lub zbierania moczu przez całą dobę, by określić wahania w zależności od rytmu dobowego, dlatego precyzyjne badania wymagają pobytu w szpitalu. Poziom niektórych hormonów trzeba badać w określonych fazach cyklu płciowego. \\
 +Zaburzenia hormonalne są przyczyną wielu chorób, od chorób układu kostnego (osteoporoza), poprzez zaburzenia miesiączkowania, cukrzycę, po otyłość i depresję o podłożu hormonalnym. Właściwie można powiedzieć, że przyczyniają się do wszystkich chorób, np. poprzez obniżenie odporności organizmu (dlatego zaziębiacie się na ogół tuż przed miesiączką). Zmiany skórne, w tym grzybice, wahania nastroju, zdolność przeżywania orgazmu czy w ogóle przyjemności ze współżycia, zaburzenia wzroku... mogą wynikać z zaburzeń w wydzielaniu pewnych hormonów. Ponieważ wszystkimi gruczołami dokrewnymi zawiaduje układ podwzgórze-przysadka mózgowa, który składa się z części nerwowej i z części gruczołowej, na jego pracę przede wszystkim wpływ mają emocje. Wyjaśnia to, jak to się dzieje, że nasza psychika decyduje o stanie zdrowia. Dla dziewczyn, które drżą, że są w ciąży, to także informacja, jak panika powoduje opóźnianie się miesiączki. Zależność jest także odwrotna – hormony wpływają na nasze zachowanie, stąd w „hormonalnych przełomach” organizmu, np. w okresie dojrzewania lub przekwitania, emocjonalna strona życia jest mocno zaburzona. Również rozpoczynając branie tabletek antykoncepcyjnych, przez pierwsze 1-3 miesiące, zanim organizm się przestawi, możecie odczuwać różne dolegliwości fizyczne i psychiczne. A gdy burza hormonalna nastolatka nałoży się na burzę w okolicy menopauzy jego mamy lub nauczycielek, można się spodziewać problemów;) W każdym razie układ nerwowy i hormonalny są sprzęgnięte ze sobą, stąd przede wszystkim należy zadbać o swój stan psychiczny.
 +
 +Choroba Downa i inne choroby genetyczne
 +
 +Choroba Downa to tylko jedna z chorób, z którymi niektórzy rodzą się z powodu wyposażenia w wadliwe geny. \\
 +Wady i predyspozycje chorobowe człowieka są zapisane w genach, które przekazują nam nasi rodzice – 50% dostajemy od matki i drugie 50% od ojca.
 +Każde z rodziców przekazuje zapłodnionej komórce jajowej ok. 24 tysięcy genów, które są ułożone szeregowo na chromosomach. Każdy chromosom zawiera ponad 1000 genów, każda komórka naszego ciała ma taki sam zestaw chromosomów jak pozostałe. W ludzkich komórkach występują 23 pary chromosomów, czyli razem 46 chromosomów (23 od matki i 23 od ojca). Geny pochodzące od matki i od ojca mogą się między sobą nieco różnić; jeden może mieć przewagę nad drugim. Z takiej pary genów (zawsze występują parami) ten, który ma ową przewagę, nazywamy genem dominującym, drugi - recesywnym. \\
 +Cechy uwarunkowane przez gen dominujący zawsze są cechami widocznymi. Cecha recesywna pozostaje jakby w ukryciu, ale i ona stanowi potencjał genetyczny przekazany potomstwu. 
 +Choroby genetyczne są chorobami przekazywanymi z pokolenia na pokolenie. Są to też choroby powstające na skutek spontanicznych lub wywołanych czynnikami zewnętrznymi zmian w materiale genetycznym przy produkcji komórek płciowych lub gdy już istnieją oraz przy podziałach zapłodnionej komórki jajowej (zygoty). Te, dopiero powstałe, nieprawidłowości mogą być przekazywane potomstwu jako choroby dziedziczne. Czyli choroba genetyczna może mieć swój początek w każdej chwili u każdego z nas. \\
 +Trzy procent dzieci rodzi się z wadami wrodzonymi, z tego 85% defektów jest uwarunkowanych genetycznie.
 +
 +Dzięki postępom genetyki w 60 chorobach dziedzicznych udało się ustalić, który gen - czy odcinek genu lub genów - jest odpowiedzialny za określoną chorobę. Oto niektóre z chorób uwarunkowanych genetycznie, które można wykryć za pomocą badań prenatalnych:
 +
 +  * mukowiscydoza - należy do chorób metabolicznych (u chorych uszkodzony jest chromosom 7).
 +  * fenyloketonuria - dziedziczna choroba przemiany materii. Jej rozwój udało się zahamować, dzięki temu że wszystkie noworodki są rutynowo testowane. Jej wczesne w 
 +  * hemofilia - niedostateczna krzepliwość krwi. Jest to choroba sprzężona z płcią (ze względu na specyficzny sposób dziedziczenia genu odpowiedzialnego za tę chorobę).
 +  *  dystrofia mięśniowa Duchenne'a - postępujący zanik mięśni. Zapadają na nią jedynie mężczyźni. Odpowiedzialny za tę chorobę jest gen umieszczony w chromosomie X. Szansę na wymknięcie się z tej genetycznej pułapki ma 50% chłopców, których matki są nosicielkami wadliwego genu. Choroba występuje w 1 przypadku na 300 żywych urodzeń.
 +  * zespół Downa - choroba genetyczna do tej pory najlepiej zbadana. Przyczyną jest nadmiar chromosomów, tzw. trisomia chromosomu 21 (zamiast dwóch są trzy). Jest wyraźnie związana z wiekiem matki: znacznie częściej występuje u dzieci kobiet, które rodzą po 35 roku życia. Mongolizm (inna nazwa) występuje raz na 700 urodzeń. Dzieci z chorobą Downa charakteryzują się upośledzeniem umysłowym najczęściej w stopniu umiarkowanym i znacznym, oraz charakterystycznymi cechami budowy ciała.
 +  * pląsawica Huntingtona - taniec świętego Wita. To bardzo podstępna choroba, która polega na ciężkim uszkodzeniu mózgu prowadzących do całkowitej demencji i ciężkich zaburzeń motorycznych. Defekt genu odpowiedzialnego za tę chorobę występuje w chromosomie 4. Gdy dziedziczenie następuje nie wprost, lecz po kądzieli, pląsawica może się ujawnić dopiero po przekroczeniu połowy życia.
 +
 +Na podstawie badań prenatalnych można wykryć jeszcze inne schorzenia i choroby metaboliczne. \\
 +Dzięki tym badaniom (diagnostyka prenatalna) można rozpoznać wady i ciężkie choroby płodu w stosunkowo wczesnym okresie ciąży. Przeprowadza się je różnymi technikami, takimi jak amniopunkcja, biopsja trofoblastu, USG, badanie krwi pępowinowej i tzw. test potrójny. \\
 +Mogą one dostarczyć przyszłym rodzicom informacji o istocie choroby genetycznej ich dziecka, sposobie dziedziczenia i skutkach, jakie pociąga za sobą urodzenie dziecka z wadą wrodzoną, możliwościach leczenia i rehabilitacji, prognozach na przyszłość związanych z nieustannym postępem medycyny. \\
 +Przeciwnicy twierdzą, że badania prenatalne są tylko jedną z przyczyn aborcji. To nie prawda. Bowiem nie każda stwierdzona badaniem prenatalnym wada jest wskazaniem do przerwania ciąży. W większości przypadków badania prenatalne chronią życie, gdyż wady u płodu stwierdza się tylko u 3-4 % badanych kobiet ciężarnych z grupy podwyższonego ryzyka. \\
 +Poza tym niektóre choroby uwarunkowane genetycznie ujawniają się dopiero w okresie dojrzałości, dając możność przeżycia wielu lat w stosunkowo dobrym zdrowiu.
 +Ryzyko, jakie niesie ze sobą badanie prenatalne, określa się na 0,3 - 0,6 % (to mniej więcej jeden na dwieście zabiegów, który może się zakończyć poronieniem lub obumarciem płodu). \\
 +Najczęściej stosowaną metodą jest amniopunkcja. Podczas badania pobiera się próbkę płynu przez nakłucie powłok brzusznych i pęcherza owodniowego ciężarnej pod kontrolą ultrasonografu. W pobranym płynie znajdują się komórki płodu pochodzące z owodni, ze skóry, układu moczowo-płciowego i pokarmowego. Na specjalnej sztucznej pożywce zakłada się ich hodowlę in vitro, a po ich namnożeniu wykonuje się badanie zestawu chromosomów dziecka. Proces ten trwa przeciętnie 4 tygodnie. \\
 +Biopsja trofoblastu polega na diagnostyce biochemicznej i analizie DNA, wykonuje się między 8. a 11. tygodniem ciąży. Materiał pobiera się albo przez powłoki brzuszne, albo - rzadziej - przez szyjkę macicy. Pobrane komórki stanowią one już gotowy preparat do badania. Wynik uzyskuje się już w ciągu 1 - 3 dni. Badanie to ma ograniczenia i jest obarczone nieco większym ryzykiem niż amniopunkcja. \\
 +Od 19 tygodnia ciąży można wykonać tzw. kordocentezę, czyli badanie komórek z krwi pępowinowej. Jest zabiegiem trudniejszym niż biopsja trofoblastu czy amniopunkcja i może stwarzać nieco większe ryzyko poronienia. Wynik tego badania otrzymujemy w ciągu 7-10 dni. \\
 +USG czyli badanie płodu za pomocą ultradźwięków,  dzięki któremu można określić precyzyjnie jego wiek, lokalizację łożyska i płodu, miejsce wprowadzenia igły do jamy owodni, grubość powłok brzusznych oraz przeprowadzić diagnozę takich wad wrodzonych, jak: bezmózgowie, wodogłowie, małogłowie, wodonercze, rozszczep kręgosłupa czy wargi, niektóre rodzaje karłowatości. \\
 +Badanie jest nieinwazyjne i całkowicie bezpieczne (choć niektórzy twierdzą, że niezupełnie). \\
 +Pobranie próbki krwi i ocena poziomu trzech hormonów (alfa - fetoproteiny, estradiolu i horiongonadotropiny), a następnie analiza poziomu hormonów przez specjalny program komputerowy w korelacji z wiekiem ciężarnej czyli tzw. potrójny test, pozwala wstępnie ustalić, czy potrzebne są dalsze badania prenatalne. Powinna być mu poddana każda kobieta w ciąży, niestety, koszt takiego badania, jest duży. Szkoda, bo dzieci z wadami rodzą nie tylko kobiety z grupy podwyższonego ryzyka, czyli nie tylko mające powyżej 35 lat, a bezpłatne badania prenatalne im nie przysługują. \\
 +Wskazania do badań prenatalnych to oczywiście obciążenie dziedziczne (wystąpienie w rodzinie chorób genetycznych) oraz wykrycie wad genetycznych w poprzednich ciążach, a także wiek matki powyżej 35 lat. Ale wystarczającym powodem powinien być nadmierny lęk matki o wystąpienie wady wrodzonej u dziecka, gdyż stres w jakim żyje, ujemnie wpływa na przebieg ciąży.
 +
 +Trądzik
 +
 +zwany przez was pryszczami. O trądziku może tu za bardzo nie pasuje, ale to też problem, z którym czasem trzeba iść do lekarza. \\
 +Trądzik, czyli acne to zespół chorobowy objawiający się najwyraźniej na skórze w postaci wykwitów grudkowych, krostkowych i cyst ropnych, niekoniecznie, ale często na podłożu łojotoku. Te wszystkie wykwity na ogół występują na twarzy, plecach, ramionach i mostku.
 +Wyróżnia się szereg trądzików, o różnym przebiegu i wywołanych przez rozmaite czynniki, każdy jednak trądzik jest chorobą ogólną i nie ogranicza się tylko do skóry, stąd leczenie tylko objawów często kończy się niepowodzeniem. \\
 +Trądzik interesujący większość z was, to trądzik pospolity. Przyczyną jego jest łojotok (nadmierne wydzielanie łoju skórnego wskutek wzmożonej czynności gruczołów łojowych), zaburzenia hormonalne w okresie dojrzewania (hormony męskie pobudzają łojotok, żeńskie hamują), nadmierne rogowacenie ujść mieszków włosowych, bakteryjne zapalenie rozszerzonych ujść gruczołów łojotokowych, zaburzenia żołądkowo-jelitowe i wątrobowe, stres, nieodpowiednia dieta. Występuje częściej u mężczyzn. Zła wiadomość jest taka, że może męczyć nie tylko w okresie dojrzewania, ale niektórych, dokąd nie skończą 30 lat.
 +Jeszcze w latach sześćdziesiątych lekarze uważali trądzik za zjawisko normalne, mało ważne, które samoistnie ustąpi. \\
 +W tej chwili Polsce można zastosować ponad 250 preparatów przeciwtrądzikowych produkowanych przez ok. 120 firm krajowych i zagranicznych! Przemysł kosmetyczny żyje z waszych kompleksów :) \\
 +Wiele specyfików stosowanych jeszcze za czasów wieku młodzieńczego waszych rodziców, okazało się, że przynosi więcej szkody niż pożytku, choć zdarza się, że lekarze do tej pory je zalecają. Tak  jest np. z zastosowaniem sterydów do leczenia trądziku a także z maścią ołowiową, dziegciową, rtęciową, czy borną. Także nadmierne, niekontrolowane i nieprzemyślane podawanie antybiotyków i sulfonamidów, jakie miało miejsce w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych - sprawiło, że obecnie kilkudniowe stosowanie wielu chemioterapeutyków, nawet na skórę, jest powodem powstania na nie oporności (odporności) bakterii i tym samym braku ich skuteczności. Bezcelowe okazało się także podawanie ogromnych dawek witamin, które, bywało, że zaburzały równowagę środowiska wewnętrznego organizmu, zaostrzając objawy trądziku. Dziś wiadomo, że owszem, należy podawać witaminy, ale w rozsądnych dawkach  i zestawach (witaminowo-mineralnych).
 +W leczeniu trądziku zastosowanie miały również (do dziś aktualne) naświetlania promieniami ultrafioletowymi. \\
 +Bardzo szczegółowe informacje na temat właściwego leczenia oraz przepisy na zestawy ziołowe, witaminowe i maści znajdziecie na stronie panów Henryka Różańskiego i Krzysztofa Świtka <html>
 +<a target="_blank" href="http://www.luskiewnik.gower.pl/PRYSZCZE2002.htm">
 +o pryszczach
 +</a>
 +</html>. Jest tam wszystko o trądziku i leczeniu go, a także obiektywna ocena skuteczności preparatów i kosmetyków przeciwtrądzikowych!
 +
 +
 +Przy pisaniu tego artykułu głównie korzystałam z serwisu internetowego <html>
 +<a target="_blank" href="http://www.resmedica.pl/">www.resmedica.pl</a>
 +</html> i z Encyklopedii Zdrowia PWN pod red. Witolda S. Gomułki i Wojciecha Rewerskiego.